Shloka 1-5 - TATVA GYAAN

सञ्जय उवाच |
तं तथा कृपयाविष्टमश्रुपूर्णाकुलेक्षणम् |
विषीदन्तमिदं वाक्यमुवाच मधुसूदन: ||1||

Sanjaya Uvacha |
taṃ tathā kṛpayāviṣṭamaśrupūrṇākulēkṣaṇam ।
viṣīdantamidaṃ vākyamuvācha madhusūdanaḥ ॥1॥

संजय बोले—उस प्रकार करुणासे व्याप्त और आँसुओंसे पूर्ण तथा व्याकुल नेत्रोंवाले शोकयुक्त उस अर्जुनके प्रति भगवान् मधुसूदनने यह वचन कहा |

Sanjay recounted: MADHUSUDANA (Lord Krishna) then spoke in his divine voice unto ARJUNA, who was terribly upset and overcome with grief and guilt at the thought of war he was about to enter into.


श्रीभगवानुवाच |
कुतस्त्वा कश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम् |
अनार्यजुष्टमस्वर्ग्यमकीर्तिकरमर्जुन ||2||

Sri Bhagavan uvacha |
kutastvā kaśmalamidaṃ viṣamē samupasthitam ।
anāryajuṣṭamasvargyamakīrtikaramarjuna ॥2॥

श्रीभगवान् बोले- हे अर्जुन ! तुझे इस असमयमें यह मोह किस हेतुसे प्राप्त हुआ ? क्योंकि न तो यह श्रेष्ठ पुरुषों द्वारा आचरित है, न स्वर्गको देनेवाला है और न कीर्तिको करनेवाला ही है|

The Blessed Lord asked of Arjuna: Dear Arjuna, why have you been struck with fear, guilt and sorrow at this moment ?


क्लैब्यं मा स्म गम: पार्थ नैतत्त्वय्युपपद्यते |
क्षुद्रं हृदयदौर्बल्यं त्यक्त्वोत्तिष्ठ परन्तप ||3||

klaibyaṃ mā sma gamaḥ pārtha naitattvayyupapadyatē ।
kṣudraṃ hṛdayadaurbalyaṃ tyaktvōttiṣṭha parantapa ॥3॥

इसलिये हे अर्जुन ! नपुंसकताको मत प्राप्त हो, तुझमें यह उचित नहीं जान पड़ती। हे परंतप ! हृदयकी तुच्छ दुर्बलताको त्यागकर युद्धके लिये खड़ा हो जा|

O Arjuna, be brave, be a bold, courageous man.  Do not be a coward and a feeble person, it does not suit such a great warrior and killer of enemies as you !

अर्जुन उवाच |
कथं भीष्ममहं सङ्ख्ये द्रोणं च मधुसूदन |
इषुभि: प्रतियोत्स्यामि पूजार्हावरिसूदन ॥4॥

Arjuna Uvacha |
kathaṃ bhīṣmamahaṃ sāṅkhyē drōṇaṃ cha madhusūdana ।
iṣubhiḥ pratiyōtsyāmi pūjārhāvarisūdana ॥4॥

अर्जुन बोले– हे मधुसूदन ! मैं रणभूमिमें किस प्रकार बाणोंसे भीष्मपितामह और द्रोणाचार्यके विरुद्ध लडूगा ? क्योंकि हे अरिसूदन! वे दोनों ही पूजनीय हैं|

Arjuna asked the Lord: O Madhusudana (Lord Krishna), the killer of foes, tell me how I am to kill BHISMA and DRONA when they are both worthy of my worship ?


गुरूनहत्वा हि महानुभावान्
श्रेयो भोक्तुं भैक्ष्यमपीह लोके |
हत्वार्थकामांस्तु गुरूनिहैव
भुञ्जीय भोगान् रुधिरप्रदिग्धान् ॥5॥

gurūnahatvā hi mahānubhāvānśrēyō bhōktuṃ bhaikṣyamapīha lōkē ।
hatvārthakāmāṃstu gurunihaiva bhuñjīya bhōgānrudhirapradigdhān ॥5॥

इसलिये इन महानुभाव गुरुजनोंको न मारकर मैं इस लोकमें भिक्षाका अन्न भी खाना कल्याणकार समझता हूँ; क्योंकि गुरुजनोंको मारकर भी इस लोकमें रुधिरसे सने हुए अर्थ और कामरूप भोगोंको ही तो भोगँगा

It is much better to live on a beggar’s earnings than to kill the great saints or Gurus.  After killing them I will only enjoy material wealth and pleasure stained with their blood.

Post navigation

1 Comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Product added to cart